3- روابط معنایی کلمات :

 

الف) تضاد معنایی :

سرد ــ گرم                                  پیر ــ جوان

سفید ــ ...                                    شب ــ....

ب ) ترادف ( هم معنایی) :

پند : نصیحت                                آغوش : بغل

عظیم :....                                     سود :...

ج ) حوزه معنایی :

پدر : پسر                                        روباه : خروس

مادر :دختر                                     گربه : ...

فعالیت هایی برای آموزش جمله سازی

   

1-جمله سازی شفاهی :

 

الف) تمرین پرسش و پاسخ :

این تمرین بر اساس مطالب کتاب یا تصاویر انجام می شود و دانش آموز به پرسش های ما پاسخ دهد.

ب ) دوباره سازی :

جمله ای را که خوانده اند یا ما برای آنان خوانده ایم ، دوباره سازی کرده و به زبان خود بازگو نماید.

ج ) جمله سازی با کلمات داده شده :

با کلمات ارائه شده به طور شفاهی جمله هایی بسازند.

2- تشخیص صحت جمله :

 

با ارائه چند جمله صحیح و غلط دانش آموز صحت و سقم آن ها را تشخیص می دهد:

حسن به مدرسه رفت .    خرس پرواز کرد.                علی به خانه آمدیم.                             نانوایی باز است.

3-تغییر کلمات جمله

 

تضاد: امروز هوا خیلی سرد بود .                           .................گرم ...

زمان آینده : امروز به مشهد می روم.                فردا ..............خواهم رفت

منفی : من سیب دوست دارم .                           .....................ندارم.

پرسش : شهر خود را دوست دارم .                     ..............دوست داری؟

4-جور کردن گروه کلمات :

 

الف) من و دوستم                                                  قشنگ است

ب ) مداد من                                                          سرخ است.

ج ) شهر شیراز                                                        به مسافرت می رویم.

5- پرکردن جای خالی جمله:

 

حسن سه سیب ..... میز می گذارد . ( از ـ زیرا ـ روی ـ در )

سارا .... خانه .... بازار آمد . ( بی ـ از ـ چون ـ تا ـ به )

در دریا با .... مسافرت می کنند. (هواپیما ـ کشتی ـ قطار ـ اتوبوس)

6- منظم سازی جملات درهم ریخته

 

حرم ـ به ـ دیروز ـ دوستم ـ رفتم ـ با ـ من

7-گسترش جمله ها :

 

تو به تهران می روی و من ...                      حسن آمد (یواش)

معلم درس می دهد و شاگرد...              حسن یواش آمد(به خانه)

 ما با یاری خدا...                             حسن یواش به خانه آمد(از مدرسه)

8- کوتاه سازی :

 

حسن و برادرش به خانه ی ما آمدند . (آنان)

9-جمله سازی به کمک تصویر

 

به تصویر خوب نگاه کنید و برای آن جمله های مناسب بسازید و بنویسید.

10-تمرینات افزایشی

 

من سیب می خورم (قرمز) ــ من سیب قرمز می خورم

او آمد. (تهران ـ اتوبوس) ــ او از تهران با اتوبوس آمد.

11- ترکیب جمله های ساده

 

آن مرد برادر حسن است . آن مرد کشاورز است.

آن مردِ کشاورز برادر حسن است.

12-جمله سازی با کلمات داده شده

 

نکته : این تمرین نباید قبل از انجام تمرینات یک تا ده ارائه شود.

13-جمله سازی در قالب پاسخ به پرسش های مکتوب

 

این تمرین که در تقویت دروسی مثل ریاضی ـ تاریخ ـ علوم ـ... بسیار موثر است از دانش آموزان می خواهیم به سوالات به صورت کتبی در چند جمله پاسخ دهند.

                                                                     پایان